Năm 1816 tại Paris, một khoảnh khắc tưởng chừng giản dị đã làm thay đổi lịch sử y học. Bác sĩ René-Théophile-Hyacinthe Laennec, khi thăm khám một bệnh nhân nữ, cảm thấy việc áp tai trực tiếp lên ngực để nghe tim phổi là điều bất tiện và thiếu tế nhị. Từ sự ngại ngần đó, ông đã cuộn một tờ giấy thành ống, đặt vào lồng ngực bệnh nhân, và ngạc nhiên nhận thấy âm thanh rõ ràng hơn gấp nhiều lần. Chính khoảnh khắc ngẫu hứng ấy đã khai sinh ra ống nghe – stethoscope – công cụ trở thành linh hồn của mọi phòng khám và bệnh viện trên thế giới.
Laennec tiếp tục cải tiến và hệ thống hóa nghệ thuật lắng nghe cơ thể, từ đó mở đường cho chẩn đoán hiện đại các bệnh lý về tim, phổi và lồng ngực. Từ cây ống gỗ mộc mạc, ống nghe dần tiến hóa qua các hình dạng: ống gỗ rỗng đầu thế kỷ XIX, loa gỗ của thập niên 1890, dạng hai tai vào đầu thế kỷ XX, rồi đến ống nghe điện tử và kỹ thuật số ngày nay.
Điều làm phát minh này trở nên bất tử là sự giao thoa kỳ diệu giữa nhân văn và khoa học. Trong một cử chỉ đầy tôn trọng và tinh tế dành cho bệnh nhân, Laennec đã biến sự thấu cảm thành động lực của sáng tạo, để từ đó khoa học tìm được công cụ giúp con người hiểu sâu hơn về nhịp điệu mong manh của sự sống.
Dù qua đời sớm ở tuổi 45 vì căn bệnh lao, ông vẫn để lại một di sản bất diệt: ống nghe trở thành biểu tượng của nghề y, của niềm tin, tri thức và sự chăm sóc nhân bản. Mỗi khi vang lên trong tai bác sĩ nhịp đập của trái tim hay tiếng thở mong manh của phổi, người ta như nghe được cả tiếng vọng của lịch sử y học, nơi sự nhạy cảm của một con người đã mở ra cả một kỷ nguyên mới.
Những âm thanh ấy không khác gì bản nhạc nền của sự sống, nơi mỗi nhịp tim, mỗi tiếng thở là một nốt nhạc gợi nhắc bác sĩ về sự mong manh và quý giá của con người, để y học luôn gắn liền với lòng nhân ái.
- Nguồn Pane – e vino
