Vai trò của lòng tốt / sự tử tế trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe là gì?
Lòng tốt hay sự tử tế được coi là một đức tính gắn liền với các hành vi thân thiện khác, chẳng hạn như lòng trắc ẩn, liên quan đến sự quan tâm đến hạnh phúc của người khác.
Cụ thể, sự tử tế được coi là một phẩm chất của con người, thường được mô tả là đức tính thân thiện, hào phóng và chu đáo, và nó tìm thấy sự cộng hưởng sâu sắc trong bối cảnh chăm sóc y tế.
Bất chấp những tiến bộ về công nghệ và đột phá y khoa, nền tảng của chăm sóc sức khỏe vẫn là mối quan hệ giữa nhân viên y tế và bệnh nhân. Nền tảng này vượt ra ngoài phạm vi điều trị y khoa đơn thuần và bao gồm cả chăm sóc toàn diện. Những NVYT thể hiện lòng tốt tạo ra một môi trường hỗ trợ, nơi bệnh nhân cảm thấy được coi trọng, tôn trọng và lắng nghe. Điều này nâng cao trải nghiệm của bệnh nhân, dẫn đến kết quả tốt hơn và nuôi dưỡng lòng tin và cách tiếp cận đầy lòng trắc ẩn để chữa bệnh.
Những hành động tử tế có thể kích hoạt “hiệu ứng lan tỏa”, tạo ra phản ứng dây chuyền khiến các cá nhân cảm thấy buộc phải thể hiện lòng tốt mà họ nhận được.
Các nhà tâm lý học gọi đây là “sự lây lan thân thiện”. Trải nghiệm hoặc chứng kiến hành vi thân thiện có thể có tác dụng nâng cao tinh thần. Những người trải qua điều này có khả năng sẽ tiếp tục những hành vi như vậy, góp phần tạo nên một chu kỳ tử tế.
Trong chăm sóc y tế, tử tế, đồng cảm và lòng trắc ẩn thường được sử dụng thay thế cho nhau, nhưng chúng đại diện cho các khía cạnh riêng biệt của việc chăm sóc bệnh nhân.
Lòng tốt / sự tử tế bao gồm việc thể hiện sự hào phóng, chu đáo và ấm áp, bao gồm các cử chỉ như đưa ra những lời an ủi hoặc hỗ trợ, và vượt ra ngoài năng lực lâm sàng để nắm bắt sức khỏe toàn diện của bệnh nhân.
Đồng cảm là khả năng hiểu và chia sẻ cảm xúc của người khác. Trong chăm sóc y tế, nó bao gồm việc đặt mình vào vị trí của bệnh nhân, lắng nghe tích cực và phản hồi bằng sự hiểu biết, do đó thúc đẩy lòng tin và chăm sóc lấy bệnh nhân làm trung tâm.
Lòng trắc ẩn kết hợp sự đồng cảm và lòng tốt, thúc đẩy các hành động để giảm bớt đau khổ. Các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe giàu lòng trắc ẩn cung cấp sự hỗ trợ, giảm đau và hướng dẫn thông qua các quyết định khó khăn, thể hiện cam kết sâu sắc hơn đối với sức khỏe của bệnh nhân.
Lòng tốt, bao gồm lòng trắc ẩn, sự đồng cảm và sự tôn trọng, không chỉ là một sự tử tế hời hợt trong chăm sóc sức khỏe mà còn là một thành phần quan trọng có thể ảnh hưởng đáng kể đến kết quả của bệnh nhân, sức khỏe của nhân viên và chất lượng chung của việc cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe.
Sự tử tế đóng vai trò trung tâm trong việc nhân bản hóa chăm sóc sức khỏe, giải quyết các khía cạnh quan hệ và lòng trắc ẩn của việc chăm sóc. Nó vượt qua các năng lực kỹ thuật và lâm sàng, tạo ra môi trường mà bệnh nhân cảm thấy được coi trọng, tôn trọng và lắng nghe. Khái niệm này phù hợp với các nguyên tắc của việc chăm sóc nhân bản, kết nối những tiến bộ trong y học với nhu cầu đồng cảm và sự quan tâm cá nhân.
Có một khoảng cách đáng kể trong tài liệu về vai trò và ảnh hưởng của lòng tốt trong các tổ chức chăm sóc sức khỏe. Các nghiên cứu đôi khi chủ yếu tập trung vào các khía cạnh như chăm sóc nhân bản, can thiệp bằng lòng trắc ẩn và động lực tại nơi làm việc, nhưng sự hiểu biết toàn diện về lòng tốt như một yếu tố riêng biệt và không thể thiếu trong chăm sóc sức khỏe vẫn chưa được phát triển. Từ các tài liệu đã được xem xét, đã tìm thấy những chiến lược chính sau đây để thúc đẩy lòng tốt trong hệ thống chăm sóc sức khỏe:
1) Giáo dục và đào tạo: đưa lòng tốt và đào tạo sự đồng cảm vào chương trình giảng dạy cho các chuyên gia chăm sóc sức khỏe. Khuyến khích họ thực hành lắng nghe tích cực, giao tiếp hiệu quả và trí tuệ cảm xúc.
2) Lãnh đạo bằng tấm gương: các nhà lãnh đạo và quản lý chăm sóc sức khỏe nên lãnh đạo bằng tấm gương. Khi lòng tốt thể hiện rõ trong lãnh đạo, nó sẽ thấm nhuần toàn bộ tổ chức.
3) Chăm sóc lấy bệnh nhân làm trung tâm: nhấn mạnh vào việc chăm sóc lấy bệnh nhân làm trung tâm, trong đó sức khỏe, sở thích và giá trị của bệnh nhân là ưu tiên hàng đầu trong quá trình ra quyết định. Khuyến khích các NVYT để bệnh nhân tham gia vào quá trình chăm sóc của chính họ.
4) Phản hồi và đánh giá: triển khai các hệ thống để bệnh nhân cung cấp phản hồi về trải nghiệm chăm sóc sức khỏe của họ. Phản hồi mang tính xây dựng nên được sử dụng để liên tục cải thiện chất lượng chăm sóc và đảm bảo rằng lòng tốt vẫn là ưu tiên hàng đầu.
5) Hỗ trợ cho nhân viên y tế: nhận ra gánh nặng về mặt cảm xúc mà công việc chăm sóc sức khỏe có thể gây ra cho các chuyên gia y tế và cung cấp các dịch vụ và chương trình hỗ trợ để giúp họ đối phó với căng thẳng và kiệt sức.
Có hai chiến lược bổ sung, đó là:
6) An toàn về mặt tâm lý và nơi làm việc có “văn hóa không đổ lỗi” để học hỏi từ những sai lầm và sự cố nghiêm trọng. Tạo ra sự an toàn về mặt tâm lý tại nơi làm việc mang đến cơ hội học hỏi và giúp xây dựng văn hóa phát triển và đổi mới. Ngoài ra, tài liệu nghiên cứu cho thấy rằng việc học hỏi từ những sai lầm và một nền văn hóa hướng đến việc ngăn ngừa sai lầm (một nền văn hóa công bằng) thay vì coi chúng là tội phạm (một nền văn hóa đổ lỗi), thúc đẩy sự an toàn của bệnh nhân, tạo điều kiện cho những hiểu biết mới và dẫn đến sự phát triển chuyên môn.
7) Trách nhiệm với môi trường và giảm thiểu chất thải: giảm thiểu chất thải và lòng tốt đan xen vào nhau trong việc thúc đẩy một thế giới bền vững và nhân ái hơn. Bằng cách giảm thiểu chất thải trong cuộc sống hàng ngày, dù là thông qua tái chế, ủ phân hay tiêu dùng có ý thức, chúng ta không chỉ giảm bớt dấu chân môi trường mà còn thể hiện lòng tốt đối với các thế hệ tương lai và hành tinh. Việc lựa chọn các giải pháp thay thế có thể tái sử dụng hoặc hỗ trợ các sáng kiến thúc đẩy giảm thiểu chất thải là minh chứng cho các hành động tử tế có lợi cho cả môi trường và cộng đồng.
Việc biết tất cả các chiến lược chính này để thúc đẩy lòng tốt và kết quả của chúng có thể hỗ trợ các tổ chức chăm sóc sức khỏe và các nhà quản lý trong việc đưa ra quyết định sáng suốt về các biện pháp can thiệp cần triển khai trong lĩnh vực này.
Nguồn Greco, A., González-Ortiz, L.G., Gabutti, L. et al. What’s the role of kindness in the healthcare context? A scoping review. BMC Health Serv Res 25, 207 (2025). https://doi.org/10.1186/s12913-025-12328-1