Thuốc giảm đau thông thường có liên quan đến tình trạng kháng kháng sinh

Theo nghiên cứu mới của Đại học Nam Úc, các loại thuốc giảm đau không kê đơn phổ biến như paracetamol và ibuprofen đang làm gia tăng tình trạng kháng kháng sinh.

Hơn nữa, khi được sử dụng cùng nhau, chúng đang làm trầm trọng thêm một trong những mối đe dọa sức khỏe lớn nhất thế giới.

Đánh giá sự tương tác giữa các loại thuốc không phải kháng sinh, kháng sinh phổ rộng ciprofloxacin, và Escherichia coli (E. coli) – một loại vi khuẩn phổ biến gây nhiễm trùng đường ruột và đường tiết niệu – các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng ibuprofen và paracetamol làm tăng đáng kể các đột biến vi khuẩn, khiến E. coli kháng thuốc cao.

Nhà nghiên cứu chính, Phó Giáo sư Rietie Venter của Đại học Nam Úc, cho biết những phát hiện này đặt ra những câu hỏi quan trọng về nguy cơ của việc dùng nhiều loại thuốc trong chăm sóc người cao tuổi.

“Thuốc kháng sinh từ lâu đã đóng vai trò quan trọng trong điều trị các bệnh truyền nhiễm, nhưng việc lạm dụng và sử dụng sai mục đích đã dẫn đến sự gia tăng vi khuẩn kháng thuốc trên toàn cầu”, Phó Giáo sư Venter cho biết.

Điều này đặc biệt phổ biến ở các cơ sở chăm sóc người cao tuổi nội trú, nơi người cao tuổi thường được kê đơn nhiều loại thuốc – không chỉ kháng sinh mà còn cả thuốc giảm đau, thuốc ngủ hoặc thuốc huyết áp – khiến đây trở thành môi trường lý tưởng cho vi khuẩn đường ruột kháng thuốc kháng sinh.

“Trong nghiên cứu này, chúng tôi đã xem xét tác động của các loại thuốc không phải kháng sinh và ciprofloxacin, một loại kháng sinh được sử dụng để điều trị các bệnh nhiễm trùng da, đường ruột hoặc đường tiết niệu thông thường.

“Khi vi khuẩn tiếp xúc với ciprofloxacin cùng với ibuprofen và paracetamol, chúng phát triển nhiều đột biến gen hơn so với chỉ sử dụng kháng sinh, khiến chúng phát triển nhanh hơn và trở nên kháng thuốc cao. Điều đáng lo ngại là vi khuẩn không chỉ kháng thuốc kháng sinh ciprofloxacin mà còn gia tăng khả năng kháng thuốc với nhiều loại kháng sinh khác thuộc các nhóm khác nhau.

“Chúng tôi cũng đã phát hiện ra cơ chế di truyền đằng sau tình trạng kháng thuốc này, khi cả ibuprofen và paracetamol đều kích hoạt hệ thống phòng thủ của vi khuẩn để loại bỏ kháng sinh và làm giảm hiệu quả của chúng.”

Nghiên cứu đã đánh giá 9 loại thuốc thường được sử dụng trong chăm sóc người cao tuổi tại nhà: ibuprofen (thuốc giảm đau kháng viêm), diclofenac (thuốc kháng viêm điều trị viêm khớp), acetaminophen (paracetamol giảm đau và hạ sốt), furosemide (thuốc điều trị huyết áp cao), metformin (thuốc điều trị lượng đường cao liên quan đến bệnh tiểu đường), atorvastatin (giúp hạ cholesterol và mỡ trong máu), tramadol (thuốc giảm đau mạnh hơn sau phẫu thuật), temazepam (điều trị chứng mất ngủ) và pseudoephedrine (thuốc thông mũi).

Phó Giáo sư Venter cho biết nghiên cứu cho thấy tình trạng kháng kháng sinh là một thách thức phức tạp hơn so với những gì chúng ta từng hiểu trước đây, với các loại thuốc không phải kháng sinh thông thường cũng đóng một vai trò nhất định.

Phó Giáo sư Venter cho biết: “Kháng kháng sinh không còn chỉ là vấn đề kháng sinh nữa.

Nghiên cứu này là một lời nhắc nhở rõ ràng rằng chúng ta cần cân nhắc kỹ lưỡng những rủi ro khi sử dụng nhiều loại thuốc – đặc biệt là trong các cơ sở chăm sóc người cao tuổi, nơi cư dân thường được kê đơn kết hợp nhiều phương pháp điều trị dài hạn.

“Điều này không có nghĩa là chúng ta nên ngừng sử dụng những loại thuốc này, nhưng chúng ta cần lưu ý hơn về cách chúng tương tác với thuốc kháng sinh – và điều đó bao gồm việc xem xét không chỉ các kết hợp thuốc hai loại.”

Tham khảo thêm tại

Chen, H., Sapula, S. A., Turnidge, J., & Venter, H. (2025). The effect of commonly used non-antibiotic medications on antimicrobial resistance development in Escherichia coli. npj antimicrobials and resistance, 3(1), 73. https://doi.org/10.1038/s44259-025-00144-w

Nguồn https://anmj.org.au/common-painkillers-linked-to-antibiotic-resistance/